Mieszkanie Plus - nowe narzędzie wsparcia sytuacji mieszkaniowej Polaków
W czerwcu 2016 roku rząd Beaty Szydło przedstawił założenia Narodowego Programu Mieszkaniowego. Jednym z jego kluczowych elementów jest Mieszkanie Plus, czyli nowa propozycja wsparcia socjalnego dla Polaków.
Według danych Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa liczba mieszkań w Polsce jest o około pół miliona mniejsza, niż wynoszą potrzeby obywateli. Aktualnie na 1000 mieszkańców naszego kraju przypada jedynie 360 mieszkań (jest to jeden z najniższych wyników w Unii Europejskiej). Fakt ten ma bezpośredni wpływ na konieczność współdzielenia gospodarstw i na kwestię przeludnienia w polskich domach. Co więcej, jedna na siedem polskich rodzin mieszka w nieodpowiednich warunkach, czyli w lokalach o niskim lub skrajnie niskim standardzie.
Odpowiedzią na mieszkaniowe problemy Polaków ma być program Mieszkanie Plus. Jego realizacja będzie obejmować trzy filary – wynajem tanich mieszkań, wsparcie budownictwa społecznego oraz wsparcie oszczędzania na cele mieszkaniowe. Poniżej omówimy każdy z filarów.

Pod koniec 2017 roku mają być gotowe pierwsze lokale mieszkalne w ramach nowego programu rządowego Mieszkanie Plus. Tak twierdzi wiceminister infrastruktury i budownictwa Kazimierz Smoliński. Na jakiej podstawie będą powstawały lokale w ramach programu, komu będą przyznawane, z jakich środków rząd będzie jej finansował oraz na terenie których gmin można spodziewać się nowych mieszkań?
Program Mieszkanie Plus w teorii
Założenia programu Mieszkanie Plus nie są skomplikowane. Nad wszystkim czuwać będzie BGK Nieruchomości S.A., która jest spółką zależną Banku Gospodarstwa Krajowego. Kto będzie mógł liczyć na pierwszeństwo w uzyskaniu dostępu do nowych lokali mieszkalnych? Preferowane będą rodziny z dziećmi, w szczególności z dziećmi niepełnosprawnymi. Dodatkowo deweloperzy realizujący mieszkania z udogodnieniami dla niepełnosprawnych mogą liczyć na większa przychylność spółki w procesie przyjmowania wniosków do programu. Program skierowany jest oczywiście do wszystkich tych których dochody nie są wystarczające by zaciągnąć kredyt na kupno własnego mieszkania, ale równocześnie nie mogą liczyć na przyznanie mieszkań komunalnych. Zakłada się że czynsz będzie wynosił około 10 zł za metr kwadratowy, a maksymalna jego wartość to 24 zł/m2.
Środki na finansowanie Mieszkanie Plus
Środki finansowe na realizację programu mają pochodzić z różnych źródeł, jego inicjatorzy podkreślają jednak, że nie będzie sytuacji gdy to polski podatnik będzie musiał ponosić koszty jego realizacji. Część środków trafi do programu z Funduszu Mieszkań na Wynajem, mowa o kwocie nawet 4 mld zł. Równocześnie przewiduje się, że Fundusz Mieszkanie Plus za jakiś czas może spodziewać się debiutu na giełdzie, co pozwoli na pozyskanie dodatkowego kapitału.
Fundusze mają być pozyskiwane również w oparciu o sprzedaż atrakcyjnych działek należących do skarbu państwa, między innymi tych należących do PKP.
Oczywiście realizacja programu opiera się nie tylko o środki pieniężne, mowa również o pozyskiwaniu terenów na których stawiane będą bloki mieszkalne. Będą to grunty znajdujące się w puli Narodowego Funduszu Mieszkaniowego, nie tylko pochodzące ze skarbu państwa ale również przekazywane przez gminy czy też w ramach współpracy z inwestorami prywatnymi.
Sama realizacja mieszkań w ramach programu Mieszkanie Plus ma się opierać na konkurencyjności czyli przygotowania wszystkiego w oparciu o standardowe materiały budowlane, przy wyborze firm budowlanych oferujących przystępne stawki za swoją pracę.
Projekt Mieszkanie Plus zakłada również furtkę w postaci szukania dofinansowania poprzez emisję obligacji lub też korzystanie z kredytów bankowych.
FILAR I – TANI WYNAJEM MIESZKANIA
Wynajem mieszkań o niskim czynszu z możliwością dojścia do własności to możliwość wzbudzająca największe zainteresowanie. Mieszkania do wynajęcia powstaną na terenach należących do skarbu państwa, co pozwoli na znaczne ograniczenie kosztów inwestycji. Budowa mieszkań oraz gospodarowanie gruntami będzie należało do obowiązków Narodowego Funduszu Mieszkaniowego. Według założeń rządu inwestycje będą realizowane na zasadach rynkowych, bez angażowania pieniędzy pochodzących z budżetu państwa.
Czynsz w lokalach tego typu ma wynieść od dziesięciu do dwudziestu złotych za metr kwadratowy. Dla osób zainteresowanych możliwością wykupu mieszkania, cena ta będzie zwiększona o około dwadzieścia procent, czyli zamknie się w przedziale od dwunastu do dwudziestu czterech złotych. Kwoty czynszu uzależnione będą przede wszystkim od lokalizacji, która może wpływać na ceny budowy.
Mieszkanie Plus przewiduje mechanizm pozwalający na zabezpieczenie mieszkania wynajmowanego z opcją dojścia do własności, na wypadek utraty pracy przez najemcę. W takiej sytuacji pieniądze gromadzone w celu wykupienia mieszkania będzie można przeznaczyć na opłaty czynszowe.
Dla kogo?
Program tanich mieszkań na wynajem kierowany jest do wszystkich – rodzin, osób samotnych i osób planujących założenie rodziny. Mieszkanie plus nie narzuca granic wiekowych (w przeciwieństwie do Mieszkania dla Młodych) ani dochodowych. Nie oznacza to jednak, że informacje takie są bez znaczenia. Na ich podstawie stworzona zostanie punktacja i hierarchia osób oczekujących na mieszkanie. W pierwszej kolejności otrzymają je wielodzietne rodziny o niskich dochodach. Niemniej jednak ubiegać się o skorzystanie z programu będzie mógł każdy, kto wyrazi taką chęć. Sytuacja materialna i rodzinna może wpłynąć jedynie na termin otrzymania mieszkania.
Niewiadome
Na podstawie posiadanych obecnie informacji można założyć, że w ramach programu Mieszkanie Plus 50-metrowe mieszkanie w dużym mieście będzie można wynająć za mniej niż 1500 złotych (wliczając w to opłaty eksploatacyjne). Niestety wciąż nieznane są ustalenia dotyczące powierzchni mieszkań, czy jakości ich wykończenia. Nie ma również pewności co do szczegółowych lokalizacji obiektów. Kwestie te mogą mieć decydujące znaczenie dla oceny oferty programu.
Pilotaż programu
W październiku 2016 w Katowicach premier Beata Szydło oficjalnie ogłosiła start programu. Do pierwszych miast w Polsce, w których powstaną mieszkania w ramach Mieszkania Plus, należą między innymi: Biała Podlaska, Gliwice, Katowice, Poznań, Radom, Starogard Gdański, Chrzanów, Gdynia, Łódź, Nysa, Rzeszów, Świdnik, Tomaszów Mazowiecki, Toruń, Zabrze, Zduńska Wola. W grudniu 2016 do udziału w programie zgłosiło się aż 56 gmin, które na potrzeby budowy mieszkań wygospodarowały łącznie 180 hektarów. Pierwsze tanie mieszkania na wynajem powstaną w Białej Podlaskiej, która najwcześniej podpisała umowę inwestycyjną w ramach programu. Rozpoczęcie naboru osób zainteresowanych wynajęciem mieszkania ma ruszyć na początku roku 2017. Klucze do pierwszych lokali powinny trafić w ręce najemców w 2019 roku.
FILAR II – BUDOWNICTWO KOMUNALNE
Obok tanich mieszkań na wynajem, rząd planuje zwiększenie wsparcia dla budownictwa społecznego. W ramach programu samorządy będą mogły otrzymać dofinansowanie na budowę mieszkań komunalnych. Wsparcie rządowe wyniesie od 35 do 55% kosztów. Ponadto samorządy, spółki gminne oraz towarzystwa budownictwa społecznego zyskają możliwość otrzymania kredytu w Banku Gospodarstwa Krajowego na preferencyjnych warunkach. W pierwszej połowie 2017 roku planowane jest wprowadzenie zmian prawnych, które pozwolą na budowę większej ilości mieszkań komunalnych.
FILAR III – OSZCZĘDZANIE NA CELE MIESZKANIOWE
Ostatnie z głównych założeń programu Mieszkanie Plus obejmuje wprowadzenie indywidualnych kont mieszkaniowych, na których będzie można odkładać pieniądze na cele mieszkaniowe, na przykład na remont lub kupno nieruchomości. Systematyczne wpływy na konto nagradzane będą premią udzielaną ze środków publicznych. Minimalny okres oszczędzania przy użyciu indywidualnego konta mieszkaniowego ma wynieść pięć lat. Program ten zostanie uruchomiony w roku 2019, po zakończeniu trwającego obecnie Mieszkania dla Młodych.
Plany rozwoju programu Mieszkanie Plus
Najważniejsze założenie jakie przyświeca programowi i jaki stara się zrealizować rząd, to osiągnięcie w 2030 roku ilości mieszkań, która zrówna nasz kraj ze średnią unijną. Średnia unijna to obecnie 435 mieszkań na tysiąc mieszkańców, w Polsce na 1 tys. mieszkańców przypadają 363 mieszkania.
Mieszkanie Plus – aktualności:
- 07.2017 - Miasta gdzie obecnie realizuje się inwestycje programu Mieszkanie Plus: Jarocin – 366 mieszkań, Pruszków – 329 mieszkań, Wałbrzych – 215 mieszkań, Biała Podlaska – 186 mieszkań, Gdynia – 171 mieszkań.
- 17 lipca – miasto Dębica oraz BGK Nieruchomości podpisują umowę inwestycyjną. Dzięki temu budowa mieszkań w tym mieście może się rozpocząć. Zgodnie z umową, w ramach Mieszkanie Plus powstanie tam 206 mieszkań, w czterech budynkach czterokondygnacyjnych
- 13 lipca – BGK Nieruchomości podpisuje umowę inwestycyjną ze Skarbem Państwa na realizację około 1100 mieszkań na warszawskiej Woli. Mieszkania te powstaną na gruntach należących do Poczty Polskiej.
- 7.07.2017 – zmiana ilości mieszkań, które mają powstać w Mieszkanie Plus na terenie Katowic. Zamiast dotychczasowych 500 powstanie aż 1000.
- 3.07.2017 – w Gdyni rusza budowa bloków w toku realizacji programu Mieszkanie Plus. Zgodnie z projektem powstanie 171 mieszkań, a będą one gotowe w IV kwartale 2018 roku.
- 29.06.2017 – BGK Nieruchomości wraz z Politechniką Warszawską ogłasza konkurs „Dom jutra. Model budownictwa dostępnego”. Jest on przeznaczony dla studentów z całej Polski. Najlepsze projekty mają szansę realizacji przy budowie mieszkań w programie Mieszkanie Plus.
- 26.06.2017 – BKG Nieruchomości podpisuje umowę z prezydentem Łodzi. W ramach podpisanych dokumentów w mieście powstanie 56 mieszkań w ramach programu Mieszkanie Plus.
- 5.062017 – władze Wałbrzycha podpisały list intencyjny z BGKN odnośnie budowy 215 mieszkań w ramach programu Mieszkanie Plus
- 06.2017 – wiceprezes BGKN zapowiada, że budynki przygotowane w ramach programu Mieszkanie Plus nie będą posiadały garaży. Wynika to z faktu oszczędności, budynki z garażami podziemnymi są droższe o 20-30%
- 05.2017 – przyjęcie projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez Radę Ministrów. Projekt ustawy pozwalał będzie uczestniczyć spółdzielniom w programie Mieszkanie Plus
- 29.05.2017 – Starogard Gdański, rozpoczęcie przyjmowania wstępnych deklaracji od osób zainteresowanych mieszkaniami, które powstaną w ramach Mieszkanie Plus
- 24.05.2017 – podpisano listy intencyjne w Sochaczewie oraz Wieluniu w sprawie przystąpienia do programu. W Sochaczewie ma powstać 150 mieszkań, w Wieluniu 200 mieszkań
- 23.05.2017 – Poczta Polska podpisuje z BGK Nieruchomości wstępne porozumienie o przekazaniu terenów pod potrzeby programu Mieszkanie Plus. Mowa o działkach w Warszawie oraz w Grudziądzu, Wrocławiu i Rybniku.
- 15.04.2017 – urząd miasta Tomaszów Mazowiecki przedstawia koncepcję budowy 140 mieszkań w programie Mieszkanie Plus
- 13.04.2017 – podpisanie umowy realizacyjnej pomiędzy BGK Nieruchomości, a miastem Katowice na budowę około 500 mieszkań w ramach Mieszkanie Plus. Budowa przewidziana na rok 2018
- 30.03.2017 – podpisanie listów intencyjnych między BGK Nieruchomości, a samorządami Grajewa i Suwałk. W obu miastach planowana jest budowa około 250 mieszkań, gotowych do odbioru w 2018 roku.
- 23.032017 – ogłoszenie przez BGK Nieruchomości konkursu na przygotowanie projektów modelowego domu wielorodzinnego, który zostanie wykorzystany w ramach programu Mieszkanie Plus
- 11.03.2017 – w Toruniu podpisano umowę inwestycyjną między miastem, a BGKN na budowę 324 mieszkań
- 23.02.2017 – podpisanie listu intencyjnego przez BGKN i wojewodą małopolskim oraz prezydentem Krakowa. To zielone światło do przygotowania nowych inwestycji budowlanych w Krakowie, Tarnowie oraz Skawinie
- 23.12.2016 – wiceminister sprawiedliwości, Patryk Jaki, ogłosił wybudowanie w Opolu około czterystu mieszkań na tani wynajem.
- 22.12.2016 – w Białej Podlaskiej i w Jarocinie podpisano umowy z wykonawcami inwestycji. Wkrótce rozpoczną się budowy pierwszych w Polsce budynków przeznaczonych na wynajem w ramach programu Mieszkanie Plus.
- 15.12.2016 – projekt ustawy o Narodowym Funduszu Mieszkaniowym, regulującej filar programu Mieszkanie Plus, zostaje skierowany do konsultacji publicznych
- 12.10.2016 – podpisanie 17 listów intencyjnych w ramach programu Mieszkanie Plus. Listy podpisano z samorządami miejskimi: Białej Podlaskiej, Chorzowa, Dębicy, Gliwic, Katowic Kobyłki, Nowej Dęby, Pelplina, Poznania, Radomia, Skawiny, Stalowej Woli, Starogardu Gdańskiego, Trzebini, Tychów, Wałbrzycha i Wrześni. To 17 pilotażowych lokalizacji wytypowanych przez BGK Nieruchomości
- 27.09.2016 – rząd przyjmuje uchwałę odnośnie Narodowego Programu Mieszkaniowego, w skład którego wchodzi między innymi program Mieszkanie Plus
- 27 września 2016 – rząd przyjmuj uchwałę odnośnie Narodowego Programu Mieszkaniowego, w skład którego wchodzi między innymi program Mieszkanie Plus